Bán hàng đa cấp là gì? Bạn cần đáp ứng điều kiện gì để được bán hàng?

Hoạt động kinh doanh đa cấp ngày càng trở nên phổ biến tại nhiều quốc gia trên thế giới, trong đó có cả Việt Nam. Nhưng với người Việt, đa cấp thường bị gắn mác lừa đảo. Thậm chí, nhiều người không có ý định thử một lần tìm hiểu về mô hình kinh doanh này để nhận biết đúng sai. Nếu bạn đang muốn biết bán hàng đa cấp là gì thì hãy xem bài viết để có ngay đáp án nhé!

1. Mô hình bán hàng đa cấp là gì?

Mô hình bán hàng đa cấp đề cập đến chiến lược phân phối hàng hóa được chia thành nhiều cấp

Mô hình đa cấp hoặc kinh doanh đa cấp là những cách gọi thông dụng ở Việt Nam nhưng không nhiều người biết kinh doanh đa cấp trong tiếng Anh là gì. Nếu bạn bắt gặp cụm từ “Multi-level Marketing” hoặc “Network Marketing” thì đó chính là kinh doanh đa cấp mà bạn vẫn thường được nghe nhắc đến.

Hiểu một cách đơn giản, “đa cấp” dùng để chỉ về một kênh/chiến lược phân phối hàng hóa qua hệ thống có nhiều người tham gia và kênh/chiến lược sẽ được phân thành những cấp, nhánh khác nhau. Những người tham gia kinh doanh đa cấp sẽ nhận được tiền thưởng, hoa hồng cùng nhiều lợi ích kinh tế khác từ kết quả kinh doanh của chính mình và những người khác trong một mạng lưới.

2. Đặc điểm của mô hình bán hàng đa cấp là gì?

Kinh doanh đa cấp là một dạng bán lẻ hàng hóa trực tiếp đến tay người tiêu dùng. Nói cách khác, người tiêu dùng có thể tự mình mua hàng hóa ngay tại công ty mà không phải mua qua bất kỳ đại lý hoặc cửa hàng bán lẻ nào. Nhờ vậy mà kinh doanh đa cấp tiết kiệm được rất nhiều chi phí dùng cho quảng cáo, khuyến mại, mặt bằng lưu kho và vận chuyển.

Những công ty bán hàng đa cấp sẽ đảm nhận toàn bộ khâu sản xuất và cung ứng sản phẩm ra thị trường. Càng có nhiều người tham gia thì công ty càng xây dựng được mạng lưới tiếp thị vững chắc. Nhờ vậy mà hàng hóa dễ dàng được bán với số lượng lớn.

Trên đây chính là 2 đặc điểm cơ bản nhất của mô hình kinh doanh đa cấp. Ngoài ra, mô hình này còn có những đặc điểm khác như:

• Những người thuộc mạng lưới sẽ trực tiếp tiếp thị và bán lẻ sản phẩm thông qua những cấp độ và phân nhánh khác nhau.

• Kinh doanh thường không có hệ thống cửa hàng hay đại lý mà toàn bộ hàng hóa sẽ được cung cấp cho nhà phân phối dựa trên hình thức bán buôn/giới thiệu trực tiếp cho những người có nhu cầu.

• Người tham gia bán hàng đa cấp sẽ nhận được thù lao từ 2 nguồn là: tiền hoa hồng được chiết khấu trực tiếp dựa vào doanh số bán hàng của mình và tiền hoa hồng gián tiếp (tiền thưởng khi họ tham gia việc xây dựng mạng lưới tiêu thụ của những người bán hàng đa cấp).

Mô hình bán hàng đa cấp thường không có cửa hàng hay đại lý nên tiết kiệm rất nhiều chi phí

3. Bán hàng đa cấp có được cấp phép kinh doanh hay không?

Có được kinh doanh đa cấp không hay bán hàng đa cấp có được cấp phép để kinh doanh không là thắc mắc được rất nhiều người đặt ra. Chỉ nhắc đến từ đa cấp thôi thì nhiều người đã liền liên tưởng đến một hình thức lừa đảo và vi phạm pháp luật.

Thực tế, đây là mô hình kinh doanh đã xuất hiện từ rất lâu ở nhiều quốc gia trên thế giới. Quan trọng hơn cả là mô hình này được áp dụng rộng rãi trong kinh doanh vì mang lại những lợi ích vô cùng to lớn. Tuy nhiên, khi du nhập vào Việt Nam thì nhiều tổ chức đã biến tướng kinh doanh đa cấp để lừa đảo. Hành động đó khiến người dân lầm tưởng đa cấp không có gì tốt đẹp.

Hiện nay, pháp luật Việt Nam đã có những quy định rất cụ thể về kinh doanh đa cấp nhằm kiểm soát chặt chẽ mô hình này, hạn chế tối đa những rủi ro và biến tướng. Từ đó có thể khẳng định kinh doanh đa cấp chính là hoạt động kinh được pháp luật cho phép nếu đáp ứng đủ điều kiện của pháp luật.

Mô hình bán hàng đa cấp là một hoạt động kinh doanh hợp pháp tại nhiều quốc gia trên thế giới

4. Điều kiện để được cấp phép kinh doanh đa cấp là gì?

Như bài viết vừa chia sẻ trước đó, hoạt động kinh doanh đa cấp sẽ không bị nghiêm cấm nếu công ty/doanh nghiệp tuân thủ đúng và đầy đủ những quy định, điều kiện pháp luật đã đề ra. Toàn bộ thông tin về những điều kiện để kinh doanh đa cấp được nêu rõ ở Khoản 1 Điều 7 Nghị định số 40 ban hành năm 2018 của Chính phủ.

4.1. Điều kiện về việc thành lập doanh nghiệp kinh doanh đa cấp

Đối với điều kiện thành lập doanh nghiệp bán hàng đa cấp, Nghị định này quy định như sau:

• Là doanh nghiệp được thành lập tại Việt Nam theo đúng luật định của Việt Nam.

• Là doanh nghiệp chưa từng bị thu hồi Giấy chứng nhận đăng ký hoạt động bán hàng hóa đa cấp.

• Là thành viên hợp danh với công ty hợp danh; là chủ sở hữu với công ty trách nhiệm hữu hạn một thành viên/doanh nghiệp tư nhân; thành viên với công trách nhiệm hữu hạn có từ trên 2 thành viên; là cổ đông sáng lập với công ty cổ phần; là người đại diện về pháp luật của doanh nghiệp không gồm tổ chức hay cá nhân từng giữ 1 trong những chức vụ trên trong doanh nghiệp bán hàng đa cấp đã bị thu hồi Giấy chứng nhận đăng ký hoạt động bán hàng hóa đa cấp.

Khi muốn mở doanh nghiệp bán hàng đa cấp thì bạn phải đáp ứng đủ những yêu cầu của pháp luật

4.2. Điều kiện về vốn kinh doanh của doanh nghiệp bán hàng đa cấp

Về vấn đề vốn, bạn sẽ được phép thành lập doanh nghiệp kinh doanh đa cấp nếu cùng lúc thỏa mãn 2 điều kiện:

• Có vốn điều lệ từ trên 10 tỷ VNĐ.

• Ký quỹ ở một ngân hàng thương mại/một chi nhánh ngân hàng nước ngoài được đặt ở Việt Nam.

4.3. Một số điều kiện quan trọng khác để được pháp kinh doanh đa cấp

Bên cạnh 2 điều kiện trên thì bạn cũng cần đáp ứng thêm một vài điều kiện quan trọng khác nếu muốn việc thành lập doanh nghiệp kinh doanh đa cấp diễn ra suôn sẻ:

• Có mẫu hợp đồng phù hợp, minh bạch và rõ ràng về việc tham gia bán hàng đa cấp, nguyên tắc hoạt động, chương trình đào tạo và kế hoạch trả thưởng cho những người tham gia.

• Có xây dựng hệ thống công nghệ thông tin để quản lý người tham gia bán hàng đa cấp và trang thông tin điện tử chuyên cung cấp thông tin về doanh nghiệp, hoạt động kinh doanh đa cấp trong doanh nghiệp.

• Có trang bị hệ thống thông tin liên lạc để kịp thời tiếp nhận cũng như giải quyết những thắc mắc, khiếu nại từ phía người tham gia bán hàng đa cấp.

Mô hình bán hàng đa cấp sẽ hoạt động suôn sẻ nếu được pháp luật công nhận

5. Việt Nam hiện có những mô hình bán hàng đa cấp nào?

Mô hình kinh doanh đa cấp hiện phát triển vô cùng mạnh mẽ tại thị trường Việt Nam. Kinh doanh đa cấp được chia thành nhiều mô hình khác nhau mà phổ biến hơn cả chính là đa cấp hợp pháp và đa cấp biến tướng.

5.1. Mô hình bán hàng đa cấp hợp pháp được pháp luật bảo vệ

Giải thích một cách đơn giản, kinh doanh đa cấp hợp pháp chính là mô hình kinh doanh được pháp luật công nhận. Công ty/doanh nghiệp sẽ phân phối đến người tiêu dùng những sản phẩm thật sự chất lượng với mức giá hợp lý. Khi nhận thấy sản phẩm tốt, người tiêu dùng sẽ chủ động giới thiệu với bạn bè và mọi người xung quanh.

5.2. Mô hình bán hàng đa cấp bất chính bị pháp luật nghiêm cấm

Khác với mô hình đa cấp hợp pháp thì mô hình đa cấp biến tướng hoặc bán hàng đa cấp bất chính sẽ không nhận được sự cho phép của pháp luật và sự công nhận của người tiêu dùng. Một vài cá nhân và tổ chức lợi dụng hình thức kinh doanh này nhằm dụ dỗ người khác đưa tiền cho mình rồi tìm cách bỏ trốn.

Đa cấp biến tướng thường nhắm đến sinh viên năm nhất, những người ở độ tuổi trung niên, nhẹ dạ cả tin. Đặc biệt, nhóm người ở khu vực nông thôn sẽ dễ “lọt vào tầm ngắm” của kẻ lừa đảo vì họ ít có cơ hội tiếp cận những thông tin mới mẻ và có giá trị.

Mô hình bán hàng đa cấp hợp pháp và bất chính luôn luôn tồn tại song hành với nhau

6. Mách bạn cách để nhận biết mô hình bán hàng đa cấp lừa đảo

Cả 2 mô hình bán hàng đa cấp hợp pháp và đa cấp bất chính vẫn luôn tồn tại song song với nhau. Nếu bạn không muốn mình bị lừa tiền, “tẩy não” thì hãy “bỏ túi” ngay những dấu hiệu nhận biết “bên thiện” và “bên tà”.

6.1. Công ty bán hàng đa cấp uy tín có những đặc điểm nào?

• Cung cấp những sản phẩm tốt và luôn tìm cách chia sẻ thông tin xoay quanh sản phẩm đến mọi người xung quanh để ai cũng có cơ hội được sử dụng.

• Chú trọng vào hoạt động đào tạo cho nhà phân phối/người tham gia hệ thống để họ vừa có thêm kỹ năng bán hàng lại vừa hiểu rõ về từng sản phẩm.

• Dành nhiều sự tập trung vào hoạt động bán hàng thay vì tuyển dụng ồ ạt mà không tổ chức những chương trình đào tạo nghiệp vụ cho nhà phân phối/người tham gia hệ thống.

6.2. Dấu hiệu cảnh báo bạn đang gặp công ty bán hàng đa cấp bất chính

• Yêu cầu người tham gia phải đặt cọc/nộp trước một khoản tiền để ký kết hợp đồng trở thành người thuộc mạng lưới.

• Yêu cầu người tham gia phải mua trước một lượng hàng hóa mới tiến hành ký kết hợp đồng.

• Thưởng tiền hoặc tặng những lợi ích kinh tế khác cho người tham gia từ việc giới thiệu thêm người mới vào mạng lưới thay vì thanh toán % hoa hồng cho họ từ việc mua, bán hàng hóa của công ty.

Có rất nhiều điểm khác biệt giúp bạn nhận biết mô hình bán hàng đa cấp uy tín và lừa đảo

• Từ chối thanh toán tiền hoa hồng, tiền thưởng hoặc lợi ích kinh tế cho người tham gia mà không có bất kỳ lý do chính đáng nào.

• Cung cấp thông tin sai sự thật về những lợi ích kinh tế mà người tham gia mạng lưới có quyền nhận được.

• Cung cấp thông tin không chính xác hoặc gây hiểu nhầm về: tính năng, công dụng của hàng hóa/hoạt động của công ty.

• Có nhiều hơn 1 hợp đồng tham gia bán hàng đa cấp, vị trí kinh doanh đa cấp hoặc mã số kinh doanh đa cấp.

• Triển khai khuyến mại sử dụng mạng lưới bao gồm nhiều cấp/nhánh mà trong đó người tham gia chương trình khuyến mại có nhiều hơn một vị trí/mã số/những hình thức tương đương khác.

• Tổ chức những hoạt động trung gian thương mại để phục vụ cho việc duy trì, mở rộng cũng như phát triển hệ thống kinh doanh đa cấp.

• Kinh doanh đa cấp đối với những đối tượng không được cho phép.

• Không dùng hệ thống quản lý người tham gia kinh doanh hàng hóa đa cấp đã đăng ký từ trước đó với cơ quan cấp Giấy chứng nhận đăng ký hoạt động bán hàng đa cấp vào việc quản lý những người tham gia.

• Mua/bán/chuyển giao mạng lưới người tham gia bán hàng đa cấp cho một doanh nghiệp khác, chỉ trừ trường hợp mua lại/hợp nhất hay sáp nhập doanh nghiệp theo đúng quy định của pháp luật.

Mô hình bán hàng đa cấp lừa đảo chỉ lợi dụng lòng tin của người tiêu dùng để chiếm đoạt tiền

7. Quy định của pháp luật trong xử phạt vi phạm bán hàng đa cấp

Sau khi đã được cấp Giấy chứng nhận đăng ký hoạt động bán hàng hóa đa cấp, cả công ty và người tham gia phải đảm bảo tuân thủ nghiêm ngặt tất cả quy định của pháp luật. Nếu kinh doanh bất chính và mắc phải những điều pháp luật nghiêm cấm thì sẽ bị xử phạt hành chính hoặc hình sự.

7.1. Xử phạt hành chính đối với kinh doanh đa cấp trái phép

Những khung xử phạt vi phạm hành chính trong mô hình kinh doanh đa cấp đã được quy định rõ ràng tại Điều 73 của Nghị định 98/2020/NĐ-CP:

• Phạt từ 3 - 50 triệu đồng đối với cá nhân tham gia bán hàng đa cấp vi phạm.

• Phạt từ 20 - 100 triệu đồng đối với công ty/doanh nghiệp kinh doanh đa cấp vi phạm.

Bên cạnh đó, những cá nhân và công ty/doanh nghiệp vi phạm còn có trách nhiệm khắc phục hậu quả như:

• Nộp lại toàn bộ số lợi bất hợp pháp đã kiếm được.

• Cải chính về những thông tin sai sự thật/gây nhầm lẫn.

Pháp luật Việt Nam hiện có những quy định xử phạt cụ thể với mô hình bán hàng đa cấp bất chính

7.2. Xử phạt hình sự đối với kinh doanh đa cấp trái phép

Ngoài hình thức xử phạt hành chính thì pháp luật Việt Nam còn áp dụng cả hình thức xử phạt hình sự đối với cá nhân, công ty/doanh nghiệp mắc phải sai lầm trong kinh doanh đa cấp. Nội dung xử phạt được quy định cụ thể:

• Phạt tiền từ 500 triệu đồng - 1 tỷ đồng và phạt cải tạo không giam giữ đến 3 năm hay phạt tù từ 6 -24 tháng nếu: đã bị xử phạt vi phạm hành chính hoặc bị kết án về những tội cụ thể, chưa được xóa án mà đã mắc lỗi mới; thu lợi bất chính từ 200 triệu đồng - dưới 1 tỷ đồng; gây thiệt hại cho người khác từ 200 triệu đồng - dưới 1,5 tỷ đồng.

• Phạt tiền từ 1 - 5 tỷ đồng hoặc phạt tù từ 1 - 5 năm nếu: quy mô mạng lưới kinh doanh bất chính có từ 100 người trở lên; thu lợi bất chính từ 1 tỷ đồng trở lên; gây thiệt hại cho người khác từ trên 1,5 tỷ đồng.

Đặc biệt, những cá nhân vi phạm còn có thể bị phạt từ 100 - 500 triệu đồng. Bên cạnh đó, họ còn bị cấm hành nghề hay làm một công việc nhất định nào đó trong khoảng thời gian từ 1 - 5 năm.

Cá nhân và tổ chức bán hàng đa cấp lừa đảo sẽ bị xử phạt theo hình thức hành chính và hình sự

8. Kết luận

Vậy là bài viết đã vừa cùng bạn tìm hiểu xong bán hàng đa cấp là gì, những đặc điểm của mô hình bán hàng đa cấp hợp pháp và bất chính. Hy vọng bạn đã hiểu hơn về mô hình kinh doanh này trước khi đưa ra quyết định có nên tham gia không. Nếu bạn thấy thông tin hữu ích thì đừng ngần ngại chia sẻ với những người xung quanh để không ai bị mắc bẫy đa cấp biến tướng nhé!

-----------

Doanh nghiệp đang có định hướng kinh doanh đa kênh, kết nối với đa sàn thương mại điện tử thì giải pháp Haravan là sự lựa chọn hàng đầu hiện nay. Giải pháp Omnichannel - giải pháp bán hàng đa kênh, quản lý tập trung giúp tối ưu hiệu suất kinh doanh online trên Website, mạng xã hội (Facebook, Instagram, Zalo), sàn Thương mại điện tử (Shopee, Tiki, Lazada) cho đến chuỗi cửa hàng. Đăng ký dùng thử ngay!

Có thể bạn quan tâm:

• Các mặt hàng kinh doanh siêu lợi nhuận
• Bật mí 11 xu hướng kinh doanh hốt bạc trong tương lai
• Cách mở đại lý kinh doanh thu nhập khủng