Sơ đồ tư duy là gì? Làm thế nào để xây dựng sơ đồ tư duy logic?

Nếu bạn đang gặp khó khăn trong vấn đề ghi nhớ kiến thức bài giảng thì sơ đồ tư duy là một công cụ giúp bạn dễ dàng ghi nhớ mọi kiến thức. Sơ đồ tư duy đã quá quen thuộc và không còn xa lạ với học sinh và sinh viên giúp hệ thống khối lượng lớn kiến thức. Tuy nhiên, không phải ai cũng biết cách vẽ sơ đồ tư duy một cách logic và hiệu quả. Bài viết dưới đây sẽ bật mí một số mẹo xây dựng sơ đồ tư duy hiệu quả để ghi nhớ kiến thức.

1. Sơ đồ tư duy là gì?

Sơ đồ tư duy là gì ?

Sơ đồ tư duy còn được gọi là Mind Map là một dạng hình ảnh trực quan được dùng để biểu diễn những khái niệm, định nghĩa liên kết với nhau theo chủ đề cụ thể. Sơ đồ tư duy không phải là cách chú ngang hàng theo truyền thống. Khi sử dụng sơ đồ tư duy, người dùng sẽ được tự do sáng tạo theo cách riêng của mình.

Sử dụng sơ đồ tư duy sẽ giúp bạn trực quan hóa được nội dung và hình ảnh, từ khóa hoặc đường nối. Từ đó, não bộ bạn sẽ ghi nhớ dễ dàng thông tin thông qua bức tranh đẹp đẽ, đầy màu sắc, logic và chặt chẽ.

2. Những lợi ích khi sử dụng sơ đồ tư duy để ghi chú

Sơ đồ tư duy giúp ghi nhớ thông tin một cách logic và hiệu quả

Khác với kiểu ghi chú truyền thống, sơ đồ tư duy sẽ giúp tạo ra một bức tranh toàn thể để dễ dàng nắm bắt thông tin trong mọi hoàn cảnh. Đặc biệt, sơ đồ tư duy sẽ giúp chuyển đổi thông tin dài, khó hiểu thành bản đồ được xây dựng theo cấu trúc logic, màu sắc và dễ dàng ghi nhớ. Yếu tố này sẽ giúp cho não bộ dễ dàng ghi nhớ những thông tin có trong sơ đồ tư duy. Bên cạnh đó, sơ đồ tư duy còn mang đến một số lợi ích cụ thể như sau:

2.1. Ghi nhớ thông tin tốt hơn

Theo nghiên cứu khóa học, khả năng ghi nhớ sẽ được gia tăng đáng kể khoảng 10 - 15% nếu được sử dụng sơ đồ tư duy. Bên cạnh đó, sơ đồ tư duy sẽ tạo được sự hứng thú và động lực cho người học khi sử dụng.

2.2 Sáng tạo theo cách riêng

Khi sử dụng sơ đồ tư duy, người học có thể tự tạo cho mình một bản đồ theo phong cách của riêng mình. Điều này sẽ giúp não bộ của bạn thỏa sức sáng tạo và phát triển tối đa. Đặc biệt, ý tưởng của bạn sẽ luôn khác biệt và không bao giờ bị rập khuôn giống với người khác.

3. Thành phần cơ bản của sơ đồ tư duy

Thành phần cấu trúc cơ bản của mind map

Sơ đồ tư duy có cấu trúc giống hệt một cái cây bao gồm rễ, thân và lá. Mỗi một sơ đồ tư duy sẽ có một nút trung tâm hoăc chủ đề trung tâm được đánh giá. Bắt nguồn từ các nút trung tâm sẽ là các nhánh có chức năng như nhánh cây. Mỗi nhánh sẽ kết nối với nút trung tâm hoặc chủ đề con. Mỗi nút nhanh sẽ có thể có một chủ đề con khác nhau. Mỗi nút sẽ chứa những biểu tượng để liên kết bên ngoài hoặc bên trong hình ảnh. Đó chỉ là thành phần của một sơ đồ tư duy cơ bản, nếu một mẫu sơ đồ tư duy thiết kế đẹp sẽ cần những yếu tố khác cụ thể là:

• Ý tưởng và chủ đề chính sẽ được đặt tại trọng tâm của trang ghi chú.

• Những chủ đề nhỏ hơn sẽ tỏa ra từ các chủ đề trung tâm gọi là các nhánh.

• Mỗi nhánh sẽ bao gồm các hình ảnh chính hoặc từ khóa.

• Các nhánh sẽ được thể hiện bằng các màu sắc cụ thể khác nhau.

4. Cách vẽ sơ đồ tư duy hiệu quả và dễ nhớ

Các bước vẽ sơ đồ tư duy đơn giản, logic và hiệu quả

Sơ đồ tư duy được áp dụng rộng rãi không chỉ trong học tập mà còn trong công việc với mục đích ghi chép hoặc ghi nhớ. Để có một sơ đồ tư duy được xây dựng theo hệ thống logic và hiệu quả trong việc ghi nhớ thì cần được thực hiện theo quy trình cơ bản. Khi vẽ sơ đồ tư duy bạn cần chuẩn bị một số dụng cụ cơ bản sau như khổ giấy lớn, bút lông nhiều màu và ý tưởng. Dưới đây là cách vẽ sơ đồ tư duy mà bạn có thể tham khảo, cụ thể như sau:

4.1. Xác định ý tưởng và chủ đề chính

Đầu tiên, bạn cần phải xác định được ý tưởng và chủ đề chính của sơ đồ tư duy là gì. Bởi vì đây là những yếu tố đại diện cho chủ đề mà bạn sẽ triển khai và khám phá. Đồng thời, ý tưởng, chủ đề và từ khóa sẽ giúp bạn gợi mở thêm nhiều ý tưởng con khác nhau. Những chủ đề lớn sẽ được đặt ở trung tâm, sử dụng hình ảnh to và tô màu nổi bật và rõ nét nhất.

4.2. Thêm các nhánh lớn phát triển từ chủ đề chính ở trên

Sau đó, bạn cần phác họa và xác định các nhánh lớn liên quan đến chủ đề hoặc ý tưởng của sơ đồ tư duy. Đường phân nhánh sẽ được xuất phát từ chủ đề ở trung tâm nối với từng ý logic. Bên cạnh đó, sử dụng đường dày cho những nhánh chính và độ dày của nhánh cho thấy được tầm quan trọng trong hệ thống mạng lưới sơ đồ tư duy.

4.3. Phát triển các nhánh nội dung chi tiết

Để phát triển các nhánh sơ đồ tư duy nội dung chi tiết thì từ mỗi ý lớn, ta có thể phân nhánh và mở rộng thành nhiều ý nhỏ khác nhau. Kỹ thuật này sẽ giúp tạo được sự chi tiết cho chủ đề đó. Phát triển từ nhánh phải cần có nội dung chung hướng đến chủ đề chính của sơ đồ tư duy sao cho logic suốt cả quá trình.

4.4. Hoàn thiện sơ đồ tư duy

Sau khi đã hoàn thành triển khai các nhánh nội dung thì bạn cần phải hoàn thiện sơ đồ tư duy bằng cách tô đậm đường cong. Bạn có thể tô đậm đường cong với nhiều màu sắc và vẽ thêm các hình minh họa khác nhau. Đầu tiên, bạn nên tô đậm màu sắc cho các nhánh lớn và các nhánh phụ khác nhau. Trong mỗi nhánh sẽ có các mã màu riêng để giúp bạn định hình được một cách tổng quát, dễ nhìn và dễ hình dung từ sơ đồ tư duy. Bạn có thể sử dụng bút nhũ, bút kim tuyến để tạo điểm nhấn ở các đường cong và phân chia những vùng màu sắc để sơ đồ nhìn được dễ dàng và hiệu quả nhất.

5. Một số mẫu sơ đồ tư duy mà bạn có thể tham khảo

Nếu bạn muốn có một template sơ đồ tư duy để có thể dễ dàng thực hiện theo thì hãy tham khảo ngay các mẫu dưới đây nhé:

Tree map là một trong những sơ đồ tư duy giúp ghi nhớ thông tin logic nhất

5.1. Tree map

Sơ đồ tư duy cây là loại mindmap phù hợp để phân loại và sắp xếp thông tin một cách logic nhất. Về tổng quan, Tree Map giống như 1 chiếc cây có thân và nhiều nhánh lớn nhỏ khác nhau. Phần trên cùng tán cây sẽ là tiêu đề hoặc chủ đề chính, bên dưới sẽ là các chủ đề phụ. Cuối cùng, bên dưới các chủ đề phụ sẽ là thông tin liên quan để chúng liên quan hơn, chi tiết hơn và tạo thành các danh sách dài.

5.2. Flow map

Nếu bạn đang gặp khó khăn trong việc sắp xếp nhiều dữ liệu và gặp khó khăn khi trình bày thì Flow map sẽ là công cụ hỗ trợ tuyệt vời. Flow Map là sơ đồ tư duy có thể được sắp xếp theo kể cả chiều ngang hoặc chiều dọc.

5.3. Circle map

Sơ đồ hình trọng được xây dựng từ một hình tròn trung tâm và các vành tròn đặt bên ngoài. Do đó, trung tâm của các sơ đồ sẽ nơi được đặt chủ đề chính với các khái niệm nhỏ hơn sẽ được đặt trong các vành tròn. Những thông tin thuộc vành tròn càng xa trung tâm thì càng ít quan trọng hơn.

5.4. System map

System map là một trong những sơ đồ tư duy phức tạp nhất và là phiên bản nâng cấp của sơ đồ hệ thống mạng lưới nhện. Mẫu sơ đồ System map cho phép người sử dụng linh hoạt phân tích nhiều phần khái niệm nhưng kết nối được sự phức tạp giữa các khái niệm với nhau.

6. Bật mí 5 phần mềm hỗ trợ vẽ sơ đồ tư duy nhanh chóng và hiệu quả

Vẽ sơ đồ tư duy tay có thể thể là một cách làm hiệu quả để ghi nhớ kiến thức hoặc phát triển ý tưởng. Bên cạnh đó, bạn hoàn toàn có thể nhờ đến sự trợ giúp của các phần mềm online. Dưới đây là 5 phần mềm online hỗ trợ vẽ sơ đồ tư duy nhanh chóng và hiệu quả.

Canva là phần mềm thiết kế mind map đơn giản, dễ sử dụng

6.1. Phần mềm Canva

Canva được đánh giá là một trong những app vẽ sơ đồ tư duy mà bạn không được bỏ qua. Nếu sử dụng Canva, bạn sẽ được sở hữu bộ nhớ đám mây 1GB và đa dạng các tính năng chỉnh sử hình ảnh. Bên cạnh đó, Canva cung cấp bộ sưu tập khoảng 8000 hình ảnh đa dạng khác nhau. Canva là một phần mềm cung cấp các tính năng nổi bật có thể kế đến như:

• Bạn sẽ được sử dụng hoàn toàn miễn phí, nhưng nếu bạn muốn có sẽ có thêm nhiều tính năng hơn thì bản Pro là sự lựa chọn phù hợp.

• Canva cung cấp tính năng chỉnh sửa hình ảnh đa dạng với bộ sưu tập hơn 8000 hình ảnh khác nhau.

• Khi sử dụng Canva bạn có thể tạo thiết kế đơn giản, được hỗ trợ xuất file ở nhiều định dạng khác nhau.

6.2. Phần mềm Freemind

Freemind được đánh giá là một phần mềm hỗ trợ làm sơ đồ tư duy trên máy tính rất đơn giản. Giao diện của ứng dụng Freemind thân thiện và dễ dàng sử dụng ngay từ lần đầu tiên. Freemind có những tính năng cơ bản như kéo, thả , sao chép các nút khác nhau theo những cách khác nhau. Khi sử dụng Freemind, bạn có thể được sử dụng nhiều hình dạng khác nhau để tạo các nút trong sơ đồ tư duy. Đặc biệt, phần mềm này có thể được vẽ trên điện thoại iOS hoặc Android.

6.3. Phần mềm Popplet

Phần mềm Popplet là một ứng dụng vẽ sơ đồ tư duy trên hệ điều hành iOS và có thể sử dụng qua website mà không cần tải ứng dụng. Popplet sẽ phù hợp với những người làm việc tự do hoặc học sinh mong muốn trau đồi thêm khả năng sáng tạo. Bạn có thể sắp xếp các màu, chụp và chia sẻ dự án một cách dễ dàng.

Tuy nhiên, nếu bạn đang tìm kiếm công cụ cho chủ người kinh doanh và cho người mới bắt đầu thì đây sẽ là một sự lựa chọn phù hợp với các bạn. Khi sử dụng phần mềm của Popplet, bạn sẽ có khả năng sử dụng nhiều ngôn ngữ khác nhau, đơn giản hóa các URL để hyperlink văn bản và hình ảnh của bạn tới một website cụ thể hơn. Đặc biệt, nếu kỹ năng vẽ của bạn còn hạn chế thì có thể sử dụng các công cụ theo dõi.

6.4. Phần mềm MindMeister

Đây là một ứng dụng vẽ sơ đồ tư duy online phổ biến và được đánh giá thứ 2 về khả năng sáng tạo trên bản đồ tư duy đa chế độ. MindMeister là ứng dụng cung cấp đa dạng các tính năng thiết kế miễn phí cho người dùng mới. Phần mềm cho phép nhiều người có thể làm việc trên cùng một trang thiết kế. MindMeister cung cấp hình ảnh phong phú, mẫu mã và các kiểu định dạng đa dạng. Đồng thời, MindMeister có chế độ sao lưu tự động và đa dạng các chức năng quản lý dự án và công cụ công tác khác nhau.

6.5. Phần mềm IMindMap

IMindMap là ứng dụng làm sơ đồ tư duy có thể thực hiện ngay trên điện thoại mà bạn không thể bỏ qua. Ứng dụng được sử dụng để sáng tạo và làm việc một cách thuận lợi trong suy nghĩa và phát triển ý tưởng.

Khi sử dụng IMindMap là công cụ hỗ trợ thiết kế đa dạng, dễ dàng di chuyển đối tượng và hỉnh ảnh. Đặc biệt, IMindMap hỗ trợ tạo sơ đồ tư duy đơn giản và có chế độ tham khảo các bản mind map khác nhau.

7. Những lưu ý để sáng tạo sơ đồ tư duy hiệu quả

Một số lưu ý để vẽ sơ đồ tư duy hiệu quả hơn

Thực tế, không có một công thức chung nào để bạn có thể xây dựng sơ đồ sáng tạo riêng cho mình. Bởi vì sơ đồ tư duy sẽ được sáng tạo riêng theo cách của bạn và sáng tạo là khá năng vô hạn. Do đó, để sáng tạo sơ đồ tư duy hiệu quả thì bạn có thể tuân thủ một số lưu ý dưới đây:

• Sử dụng chữ in để thể hiện sự rõ ràng và giúp bạn có thể dễ dàng đọc được hơn.

• Sử dụng ký hiệu và hình ảnh có ý nghĩa và quen thuộc để não bộ ghi nhớ hiệu quả hơn là dùng từ ngữ.

• Sử dụng từ ngữ đơn giản để có thể đọc được và truyền tải ý nghĩa rõ ràng hơn, tránh lộn xộn thông tin.

• Sử dụng sơ đồ tư duy như một tài sản riêng của bạn. Khi bạn hiểu được cách tạo ra những ghi chú trong sơ đồ tư duy, bạn có thể sử dụng các quy tắc riêng của mình để làm cho sơ đồ tư duy trở nên hiệu quả và tốt hơn.

• Sử dụng màu sắc theo nhóm để tách các ý khác nhau để giúp trực quan hơn và gợi nhớ lại.

8. Kết luận

Sơ đồ tư duy là một trong những công cụ thật sự hiệu quả nếu bạn muốn ghi nhớ hoặc ghi chép kiến thức hiệu quả. Thông qua bài viết đã cung cấp một số thông tin cơ bản về sơ đồ tư duy và cách vẽ mind map một cách hiệu quả. Đặc biệt, bài viết còn cung cấp những phần mềm vẽ sơ đồ tư duy online một cách hiệu quả. Hy vọng bài viết trên đã cung cấp cho bạn một số thông tin bổ ích về sơ đồ tư duy.

Doanh nghiệp đang có định hướng kinh doanh đa kênh, kết nối với đa sàn thương mại điện tử thì giải pháp Haravan là sự lựa chọn hàng đầu hiện nay. Giải pháp Omnichannel - giải pháp bán hàng đa kênh, quản lý tập trung giúp tối ưu hiệu suất kinh doanh online trên Website, mạng xã hội (Facebook, Instagram, Zalo), sàn Thương mại điện tử (Shopee, Tiki, Lazada) cho đến chuỗi cửa hàng. Đăng ký dùng thử ngay!

Có thể bạn quan tâm:

• Tìm hiểu về lead và các phương pháp thu thập lead hiệu quả nhất 2023
• BI là gì? Vì sao doanh nghiệp nên ứng dụng mô hình BI?
• Bật mí conversion rate là gì và gợi ý 7 cách để tối ưu conversion rate