Tổng hợp thông tin chi tiết, dễ hiểu nhất về web 3.0

Sự phát triển của Internet, sự lên ngôi của các ngành nghề đã dẫn đến những chuyển dịch công nghệ. Tham gia vào quá trình đó phải kể đến sự đóng góp của web 3.0. Hiện nay, web 3.0 là gì vẫn là dấu hỏi lớn với nhiều người. Tìm hiểu về web 3.0 với sự phát triển, lợi thế, cách hoạt động,... vì thế càng trở nên cấp thiết cho những tín đồ công nghệ.

1. Web 3.0 là gì? Giai đoạn phát triển của web 3.0

1.1 Web 3.0 là gì?

Web 3.0 là nền tảng đang đón đầu xu hướng

Web 3.0 được biết đến với tên gọi Semantic Web. Web 3.0 là thế hệ thứ 3 của nền tảng công nghệ Internet, là thế hệ cải tiến hơn so với Web 1.0 và Web 2.0 - những nền tảng đã ra đời cách đây nhiều năm và có nhiều hạn chế.

Web 3.0 đã khắc phục được phần nào nhược điểm của web 1.0 và web 2.0, từ đó, nâng cao, cải tiến các tiện ích. Đặc biệt, web 3.0 gắn liền với nền tảng công nghệ AI, công nghệ blockchain và mục tiêu lâu dài là tiến tới Metaverse - đưa Internet trở thành hiện thực như cuộc sống con người.

Các chuyên gia đánh giá web 3.0 chính là tầm nhìn lâu dài của Internet. Trong đó, người dùng sẽ hoạt động chủ yếu ở trạng thái ẩn danh trên các nền tảng phi tập trung. Và người dùng hoàn toàn không chịu phụ thuộc vào những nền tảng công nghệ như Google, Facebook, Twitter, hay Instagram,...

Hiểu đơn giản, khi bạn đang lái xe và muốn tìm đường, bạn sẽ cần truy cập vào Google Maps để tìm kiếm địa điểm hoặc vào một trang web chỉ dẫn nào đó. Nhưng với web 3.0, thao tác này sẽ được giản lược. Bạn chỉ cần đọc “Tôi muốn đi Hà Nội”, hệ thống liên kết với web 3 sẽ tự động kích hoạt ứng dụng và bạn không cần thao tác.

1.2 Những giai đoạn phát triển của website

Các website đã trải qua hành trình dài phát triển trong những năm qua. Nhìn vào các ứng dụng sử dụng Internet hiện nay, người dùng sẽ biết web đang ở giai đoạn thay đổi và có nhiều biến chuyển. Sự phát triển của Internet được chia thành ba giai đoạn khác nhau: web 1.0, web 2.0 và mới nhất hiện nay là web 3.0.

• Web 1.0: Đây là thế hệ đầu tiên trong quá trình phát triển chung của website hiện nay. Thuật ngữ Web 1.0 dùng để mô tả kết nối mạng máy tính sớm nhất trong những năm 70 và 80 của thế kỷ trước. Đến giai đoạn những năm 90, các trình duyệt nở rộ và các trang web đầu tiên đã ra đời nhằm đánh dấu chuyển mình của công nghệ.

• Web 2.0: Website 2.0 đã bắt đầu hình thành vào giữa những năm 2000. Trong thời kì này, mạng Internet đã bắt đầu phát triển. Các nền tảng Internet như Google, Amazon, Facebook, Youtube, Twitter,...đã thống trị Internet bằng cách tạo điều kiện cho mọi người kết nối và giao dịch trực tuyến.

Web 2.0 đã tiếp tục duy trì và phát triển đến ngày nay. Web 2.0 được ứng dụng, từ đó trở thành một phần của công nghệ Internet.

• Web 3.0 đánh dấu thời kì mới, cho thấy sự chuyển giao tích cực của công nghệ. Công nghệ đã thay đổi và khắc phục những điểm hạn chế của web 1.0 và web 2.0. Từ đó, ứng dụng Internet được phổ biến rộng rãi hơn. Dù chỉ đang là giai đoạn chuyển giao, thế nhưng nền tảng công nghệ web 3.0 đã có những chuyển mình tích cực.

Những giai đoạn phát triển của web

2. Đặc điểm của web 3.0

Nói đến web 3.0 là nói đến các đặc điểm chính sau:

• Open (Mở)

Web 3.0 không giới hạn hoạt động người dùng và được tạo dựng từ mã nguồn mở nên được hoàn thiện trong tầm nhìn, sự quan sát, theo dõi của người dùng.

Bất kì người dùng nào cũng có thể tham gia vào web 3.0 mà không cần sự cho phép hay kiểm soát.

• Trustless

Web 3 cung cấp cho người dùng quyền tự do tương tác công khai, riêng tư và hoàn toàn không quai trung gia. Do đó, rủi ro về dữ liệu sẽ được giảm đến mức tối đa.

• Ubiquitous

Web 3.0 cung cấp Internet cho người dùng bất cứ thời gian nào và ở bất kỳ vị trí nào. Trong tương lai, thiết bị kết nối Internet sẽ không còn giới hạn ở máy tính, điện thoại như tại web 2.0, sẽ có rất nhiều tiện ích mới ra đời cho phép người dùng sử dụng các tiện ích thông minh.

Các đặc điểm của web 3.0

3. Các lớp của web 3.0

Các lớp của web 3.0 gồm:

• Điện toán biên: Edge computing
• Phân quyền: Decentralization
• Trí tuệ nhân tạo và máy học: Artificial intelligence & machine learning
• Công nghệ số: Blockchain

Trong đó, trí tuệ nhân tạo cùng blockchain đã định hình và giúp hình thành những tính năng đặc biệt của web 3.0, mở đường cho một kỉ nguyên công nghệ mới trên Internet.

4. Web 3.0 hoạt động như thế nào? So sánh web 3.0 với web 2.0, web 1.0

Mục đích sau cùng của web 3 chính là giúp các hoạt động tìm kiếm trên Internet diễn ra nhanh hơn, dễ dàng hơn và hiệu quả hơn.

Web 1.0 là website đời đầu và dùng để tiến hành tương tác một chiều. Người dùng lên website 1.0 sẽ đọc thông tin trên website mà không có tương tác qua lại. Các trang web của doanh nghiệp hiện nay đa phần đang sử dụng web 1.0.

Còn web 2.0 có ứng dụng trong phiên bản đăng bài bán hàng, mua hàng, trò chuyện, livestream,...giữa người dùng và người bán. Nổi bật trong các phần mềm ứng dụng web 2.0 phải kể đến Facebook, Youtube, Amazon, Shopee, và các sàn thương mại điện tử,...

Trong web 2.0, người dùng sẽ phải tương tác với giao diện người dùng của phần mềm và cơ sở dữ liệu. Các thông tin được lưu trữ trên các máy chủ tập trung và được gửi đến người dùng thông qua Internet và các bên trung gian của nó.

Ngược lại, với web 3.0, người dùng không có cơ sở dữ liệu tập trung. Thay vào đó, người dùng có một blockchain để xây dựng, truy cập ứng dụng một cách ẩn danh. Các giao diện, tính năng hoạt động về bản chất sẽ tương tự như web 2.0 nhưng nhanh chóng, dễ dàng và tiện lợi hơn.

Web 3.0 tiến hành ghi lại nhật ký hoạt động của người dùng trên blockchain và chia sẻ dữ liệu của người dùng trên môi trường Internet. Các trang web, các truy cập của người dùng đều sẽ được kết nối chỉ với một tài khoản duy nhất. Quy trình trung gian đã được giảm đến tối đa.

Cơ chế hoạt động của web 3.0

5. Những tính năng đặc biệt của web 3.0

Nói đến web 3 là nói đến một loạt tính năng ưu trội gồm:

• Web ngữ nghĩa: Đây là web ở dạng nâng cao và ở đó, tất cả nội dung sẽ được phân tích dựa trên ý nghĩa của từ.

• Ứng dụng AI: Tất cả thông tin đều được tiếp nhận và xử lý một cách nhanh chóng, chính xác. Đặc biệt, công nghệ AI mang tính ứng dụng cao và những kết quả mang lại là chính xác, hiệu quả nhất.

• Đồ họa 3D phức tạp: Thiết kế 3D được ứng dụng trong các trang web và mang lại cho người dùng cái nhìn đa chiều, khái quát, sống động nhất.

• Tính kết nối cao: Thông tin được kết nối và liên kết với nhau qua với siêu dữ liệu giúp khách hàng có thể tìm kiếm và tiếp nhận các thông tin một cách chính xác nhất. Các thiết bị cũng dễ dàng được kết nối với nhau ở bất kì đâu, bất kì thời gian nào.

• Mở: Tất cả mọi người đều có thể tham gia vào web 3.0 và không bị hạn chế bởi lưu lượng và sự kiểm soát của bên thứ ba.

• Đề cao người dùng: Người dùng có quyền truy cập, quản lý và sử dụng thông tin của bản thân trên nền tảng web 3.0.

Tính năng đặc biệt của web 3.0

6. Ưu điểm của web 3.0

6.1 Quyền riêng tư và kiểm soát dữ liệu

Người dùng sẽ được đảm bảo về kiểm soát thông tin và là người cuối cùng nắm giữ thông tin của bản thân. Mã hóa trong web 3.0 bền chặt nên đảm bảo việc không bị phá vỡ.

Đặc biệt, người dùng sẽ tránh khỏi nguy cơ nghe lén từ các công ty công nghệ khổng lồ và giữ an toàn cho bản thân.

6.2 Dịch vụ liền mạch

Người dùng không lo ngại những gián đoạn Internet vì sẽ truy cập được vào Internet trong bất kì trường hợp nào. Tất cả là nhờ vào những bản sao lưu có sẵn trong web 3. Đây là lợi thế với người dùng hay quên hoặc bị bỏ sót thông tin.

6.3 Tính minh bạch

Dù người dùng đã sử dụng tại thiết bị nào thì với nền tảng blockchain, người dùng vẫn sẽ theo dõi và chủ động kiểm soát dữ liệu của mình.

Các nền tảng trên web 3 không bị phụ thuộc nên người dùng hoàn toàn yên tâm và không bị phụ thuộc vào tổ chức hay cá nhân nào.

6.4 Khả năng tiếp cận dữ liệu mở

Việc dữ liệu sẽ có thể được truy cập được từ mọi nơi và từ mọi thiết bị đã đóng góp không nhỏ cho sự phát triển của web 3. Việc tăng cường khả năng thu thập dữ liệu và khả năng tiếp cận với người dùng qua các thiết bị điện tử được đồng bộ hóa sẽ giúp dữ liệu mở rộng hơn và tin cậy hơn.

Ưu điểm của web 3.0

7. Hạn chế của web 3.0

Cùng với những ưu điểm là những hạn chế của web 3 mà người dùng cũng cần quan tâm.

7.1 Chứa dữ liệu rác khổng lồ

Lý do dẫn đến dữ liệu rác tồn đọng trong web 3 là do người dùng sử dụng mạng phi tập trung. Các tin nhắn, các tệp tin rác đều được lưu trữ. Ngoài ra,nhiều thông tin thiếu kiểm duyệt, nội dung không lành mạnh cũng sẽ xuất hiện trong quá trình người dùng sử dụng web 3.

7.2 Còn nhiều vấn đề về pháp lý

Vì web 3 là nền tảng Internet không có kiểm soát nội dung, do đó, nhiều vấn đề pháp lý có thể xảy đến trong quá trình sử dụng. Đặc biệt, sẽ có nhiều đối tượng lợi dụng những lỗ hổng trong web làm điều sai trái, lệch lạc.

Hạn chế pháp lý của web 3.0

7.3 Chưa thực sự thân thiện và dễ dàng với người dùng

Công nghệ Blockchain và web3 vẫn đang ở trong giai đoạn tạo dựng niềm tin và chưa được ứng dụng nhiều trong thực tế đời sống. Vì vậy, với nhiều người chưa thành thạo và chưa quen với Internet, cách sử dụng các tính năng vẫn còn khá phức tạp và khó hiểu.

7.4 Khả năng mở rộng, phát triển chưa rõ ràng

Web 3 được biết đến là kênh lưu trữ, do đó, bộ nhớ của web là vấn đề nan giải mà nhiều người dùng hiện nay quan tâm. Bởi, việc tối ưu bộ nhớ sẽ ảnh hưởng không nhỏ đến lướt web và vận hành.

Vì vậy, nhiều người dùng vẫn còn quan ngại trong quá trình chuyển dịch từ web 2 sang web 3.0.

7.5 Tốc độ xử lý của web 3.0 còn chậm

Tốc độ web 3.0 chậm do quá trình hiện nay vẫn chưa phải quá trình chính thức mà vẫn nằm trong thử nghiệm. Do đó, tình trạng tắc nghẽn mạng vẫn xảy ra và người dùng cũng cần cân nhắc trong quá trình sử dụng.

Tốc độ xử lý của web 3.0 còn chậm

8. Ứng dụng của web 3.0

Có nhiều ứng dụng hiện nay đã đón đầu xu hướng và ứng dụng thành công web 3.0 trên các nền tảng của mình. Với cốt lõi là blockchain, phạm vi các ứng dụng đã được cải thiện và tiếp cận với dịch vụ mới. Có thể kể đến như:

• NFT: Non-fungible tokens: NFT là token duy nhất được lưu trữ trong blockchain với cấu trúc hàm chặt chẽ.

• DeFi: Tài chính phi tập trung là một ứng dụng mới và đã áp dụng thành công web 3.0. Blockchain phi tập trung chính là cơ sở cho phép các dịch vụ tài chính thoát khỏi những ràng buộc của cơ sở hạ tầng ngân hàng. Từ đó, họ có thể chủ động trong hoạt động điều chỉnh dịch vụ tài chính.

• Tiền điện tử: Trong đó, nổi bật trong các xu thế hiện nay là Bitcoin hoặc Crypto. Tiền điện tử dạng này hướng tới mục đích là nhằm tạo ra một thế giới tiền tệ mới, giảm đi sự phụ thuộc vào tài chính truyền thống, từ đó, nhằm mục đích tách biệt với thế giới tiền mặt truyền thống, chuyển dịch sang điện tử và Internet.

• DApp: DApp là các ứng dụng dạng phi tập trung. Những ứng dụng này được xây dựng trên nền tảng của blockchain và sử dụng các công nghệ hiện đại, trong đó nổi bật là smart contract để cho phép cung cấp dịch vụ theo phương pháp lập trình.

Ứng dụng của web 3.0 trên các nền tảng

9. Kết luận

Mong rằng những thông tin trên về web 3.0 đã cho bạn những hiểu biết đầy đủ, rõ ràng hơn về sự phát triển của website và nền tảng mạng xã hội. Hiểu biết về các nền tảng phát triển web chính là cơ sở thông tin giúp bạn có thể tiếp cận rõ ràng, cụ thể hơn với những kiến thức mới về công nghệ, về Internet. Và đó chính là động lực phát triển cho nền tảng công nghệ hiện nay. Mong các bạn đã tiếp cận được với nhiều thông tin hữu ích và hiểu hơn về công nghệ số qua bài viết của Haravan!